સરકાર ગુજરાતમાં પ્રધાનમંત્રી ગ્રામિણ ડિજિટલ સાક્ષરતા અભિયાન શરૂ કર્યું 

વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ ગુજરાતના ગાંધીનગર ખાતે પ્રધાનમંત્રી ગ્રામિન ડિજિટલ સકસ્ત્રોત અભિયાન (PMGDISHA ) શરૂ કર્યું. PMGDISHA એ માર્ચ 2019 સુધીમાં 6 કરોડ ગ્રામીણ પરિવારોને ડિજીટલ સાક્ષર બનાવવાની યોજના છે, જેને વિશ્વના સૌથી મોટા ડિજિટલ સાક્ષરતા કાર્યક્રમોમાંનું એક બનાવશે. 

Pradhan Mantri Gramin Digital Saksharta Abhiyan 

ગ્રામ્ય વિસ્તારોમાં નાગરિકોને ડિજિટલ સાક્ષરતા મફતમાં આપવાનું PMGDISHA નો હેતુ છે. માહિતી, જ્ઞાન, શિક્ષણ અને હેલ્થકેરની માહિતી પ્રદાન કરવાનો છે. તે ડિજિટલ ચૂકવણી દ્વારા આજીવિકા નિર્માણ અને નાણાકીય સમાવેશ માટે માર્ગ બનાવશે અને ડિજિટલ વિભાજનને જોડવામાં મદદ કરશે. 

માર્ચ 2019 સુધી દેશમાં આશરે 40 ટકા ગ્રામિણ પરિવારો સુધી પહોંચી જવાની ધારણા છે. તેના અંતર્ગત, ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં લોકો કમ્પ્યુટર, ટેબ્લેટ, સ્માર્ટફોન વગેરેને સંચાલિત કરવા માટે તાલીમ આપશે અને ઈન્ટરનેટ, સરકારી સેવાઓ, ડિજિટલ ચુકવણી, ઇ-મેઇલ કંપોઝ કરો, વગેરે. SC/ ST, લઘુમતીઓ, BPL પરિવારો, અલગ-સંચાલિત (દિવ્યાંગ) જેવા સમાજના હાનિકારક વિભાગો આ યોજનાનો એક ભાગ હશે.

વજ્ર યોજના 

વજ્ર યોજના - Visiting Advanced Joint Research (VAJRA) Scheme વિઝિટિંગ એડવાન્સ્ડ સંયુક્ત સંશોધન (VAJRA) યોજનાને વિદેશી વૈજ્ઞાનિકો તરફથી 260 અરજીઓ મળી છે, જેમાંથી 70 ના નામ પસંદ કરવામાં આવશે. આ યોજના દેશના સંશોધન અને વિકાસ (R&D) ઇકોસિસ્ટમને ટોચની આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રતિભાને આકર્ષવા માટે છે. 

અરજદારોને હવે સ્ક્રીનીંગ કરવામાં આવશે અને વૈજ્ઞાનિકોની ટૂંકી  યાદી ડિસેમ્બર 2017 સુધીમાં કામ બહાર પાડવામાં આવશે યોજનાનો પાયલોટ પ્રોજેક્ટ મે 2017 માં સાયન્સ એન્ડ ટેક્નોલોજી (DST) વિભાગ દ્વારા શરૂ કરવામાં આવ્યો હતો. DST ના વૈધાનિક સંસ્થા સાયન્સ એન્ડ એન્જિનિયરિંગ રિસર્ચ બોર્ડ (SERB) યોજનાને અમલમાં મૂકી રહી છે. તે દર વર્ષે 1,000 વૈજ્ઞાનિકોને પસંદ કરે છે.

DST વૈજ્ઞાનિકોને નવીનીકરણીય ઊર્જા, પાણી અને અન્ય તકનીકીના ક્ષેત્રોમાં અનુભવ સાથે જુએ છે, જેમાં ભારતીયની કુશળતા નબળી છે. જાહેર ભંડોળ ધરાવતી શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ અને રાષ્ટ્રીય પ્રયોગશાળાઓ વાજ્ર શિક્ષકોની યજમાન માટે લાયક છે. રેસીડેન્સી સમયગાળો ઓછામાં ઓછો મહિનો અને વધુમાં વધુ ત્રણ મહિના માટે હશે.

સરકારે મિશન ઈન્દ્રધુષ લોન્ચ કર્યું 

કેન્દ્રીય આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ મંત્રાલયે વર્ષ 2018 સુધીમાં 90% થી વધુ ઇમ્યુનાઇઝેશન કવરેજને વેગ આપવા માટે તીવ્ર અભિયાન શરૂ કર્યું છે. આ કાર્યક્રમ દ્વારા, સરકારનો ઉદ્દેશ બે વર્ષથી નીચેના દરેક બાળક સુધી પહોંચવાનો છે અને તમામ સગર્ભા સ્ત્રીઓ જે નિયમિત ટિકાકરણ કાર્યક્રમ હેઠળ ભાગ લે છે.  

મિશન ઈન્દ્રધુષ

મિશન ઈન્દ્રધુષને ડિસેમ્બર 2014 માં લોન્ચ કરવામાં આવ્યું હતું. તેનો હેતુ બે વર્ષથી ઓછી ઉંમરના 90 ટકાથી વધુ બાળકો, તેમજ તમામ સગર્ભા સ્ત્રીઓને સાત રોગો સામે લડી શકાય તેવી રોગો સામે સંપૂર્ણ રોગપ્રતિરક્ષા કરવાની છે. આ રોગો ડિફ્થેરિયા, જોર થી ખાસવું, પોલિઓ, ટિટનેસ, ક્ષય રોગ , ઓરી અને હીપેટાઇટિસ બી છે. વધુમાં જાપાનીઝ એન્સેફાલીટીસ અને હીમોફિલસ ઈન્ફલ્યુએન્ઝા ટાઇપ બી માટે રસીઓ પણ રુબેલા, ઇન્જેક્ટેબલ પોલિયો વેક્સીન બેવલન્ટ અને રોટાવાયરસ પણ પસંદ કરવામાં આવેલ રાજ્યોમાં આપવામાં આવે છે.

હાઈવે પ્રોજેક્ટમાં નવી તકનીકોમાં પ્રમોટ કરવા માટે MoRTH

માર્ગ પરિવહન અને હાઈવે મંત્રાલય (Ministry of Road Transport and Highways - MoRTH) એ પબ્લિક પ્રાઇવેટ પાર્ટનરસીપ(PPP) અથવા પબ્લિક ફંડિંગ મોડ હેઠળ ચલાવવામાં આવેલા હાઇવે પ્રોજેક્ટ્સમાં નવી ટેકનોલોજી, સામગ્રી અને સાધનોના ઉપયોગને પ્રોત્સાહન આપવા માટે "વેલ્યુ એન્જીનિયરિંગ પ્રોગ્રામ" અમલમાં મૂકવાનો નિર્ણય કર્યો છે.

ઇસરોના વિજ્ઞાનીઓએ હાઈડ્રોજનથી ચાલતી બસ વિકસાવી, વર્ષોના પ્રયોગો પછી સફળતા

- ૨૦૩૦ સુધીમાં ભારતમાં ૧૦૦ ટકા ઇ-વ્હિકલ હશે

- હાઈડ્રોજન જ નેકસ્ટ જનરેશન ફ્યૂલ, ક્રૂડની આયાતનું બિલ ઘટાડવા લાંબા ગાળે આ જ ઉત્તમ ઉપાય : માધવન લિથિયમ બેટરીથી ચાલતા વાહનોમાં બેટરીના નિકાલની સમસ્યા, આ બેટરીને ગમે ત્યાં ફેંકવાથી વધુ પ્રદૂષણ ફેલાય

ભારત, ઇલેક્ટ્રિક અથવા બેટરથી ચાલતા વાહનોને પ્રોત્સાહિત કરવા માંગે છે. પણ દેશના એક ટોચના વૈજ્ઞાનિકનું માનવું છે કે લાંબા ગાળાનો વિચાર કરવામાં આવે તો, આગામી પેઢી માટે બળતણ (ફ્યુઅલ) તરીકે 'હાઈડ્રોજન' વાયુ એ સાચી પસંદગી ગણાશે. અને તેનાથી ચાલતા વાહનો અંગે સંશોધન અને વિકસાવવાના પ્રયાસો હાથ ધરવા જોઇએ. 

ઇન્ડિયન સ્પેસ રિસર્ચ ઓર્ગેનાઇઝેશને (ઇસરો) હાઈડ્રોજનથી ચાલતા વાહનને વિકસાવીને તેનું નિદર્શન પણ કર્યું હતું. તેમ ઇસરોના પૂર્વ વડા જી. તેઓએ થોડા વર્ષ પૂર્વે ટાટા મોટર્સ અને ઇસરોએ સંયુક્ત રીતે વિકસાવેલી હાઈડ્રોજન સંચાલીત બસ અંગે ચર્ચા કરી રહ્યા હતા. તેમણે પત્રકારોને કહ્યું હતું કે લાંબાગાળે હાઈડ્રોજન સંચાલીત વાહનો પર ભાર આપવો વધુ ઉચીત ગણાશે કેમ કે તે આગામી પેઢીનું બળતણ બની રહેશે. 

ભારત ૨૦૩૦ બાદ તમામ વાહનો ઇલેક્ટ્રિક સંચાલિત હોય તેવી અપેક્ષા સેવે છે. જેનાથી બળતણ (કૃડ ઓઇલ)ની આયાત ઘટાડી શકાય તેમજ વાહન ચલાવવાનો ખર્ચ નીચો લાવી શકાય. સરકાર વિવિધ યોજનાઓની મદદથી ઇલેક્ટ્રિક સંચાલીત વાહનોની સંખ્યા વધારવા પ્રયાસ કરે છે. સરકાર સંચાલીત 'એનર્જી એફિસિયન્સી સર્વિસ લી. એ તાજેતરમાં ૧૦,૦૦૦ ઇલેક્ટ્રિક કાર ખરીદવાની ઇચ્છા દર્શાવી હતી. હમણાં સુધી ઉર્જા મંત્રાલયનો હવાલો સંભાળતા પિયુષ ગોયલે ૨૦૩૦ સુધીમાં દેશમાં ૧૦૦ ટકા વાહનો 'ઇ-વ્હિકલ' હોય તેવી ઇચ્છા વ્યક્ત કરી હતી. 

'વર્તણૂક આધારિત અર્થશાસ્ત્ર'માં સંશોધન બદલ રિચાર્ડ થેલરને ઇકોનોમિક્સનું નોબેલ

- પ્રોફેસર થેલર યુનિવર્સિટી ઓફ શિકાગોમાં કાર્યરત છે : ૧૧ લાખ ડૉલરનું ઈનામ દીવાળી ટાણે વિવિધ જરૃરી ચીજો એક સાથે એક જ સ્થળેથી ખરીદવી કે પછી અલગ  રીતે શોપિંગ કરવું? એ નિર્ણયનો સમાવેશ 'બિહેવિયરલ ઈકોનોમિક્સ'માં થાય છે.

વર્તણૂક આધારિત અર્થશાસ્ત્ર એટલે કે બિહેવિયરલ ઈકોનોમિક્સમાં પ્રદાન બદલ અર્થશાસ્ત્રનું નોબેલ પ્રાઈઝ પ્રોફેસર રિચાર્ડ થેલરને આપવાનું નક્કી થયું છે. પ્રોફેસર થેલર હાલ અમેરિકાની 'યુનિવર્સિટી ઓફ શિકાગો'માં કામ કરે છે. તેમને નોબેલ પ્રાઈઝ સમારોહમાં ૧૧ લાખ ડોલરનું ઈનામ એનાયત થશે. આ ઈનામ નોબેલ પ્રાઈઝ તરીકે ઓળખાય છે, પરંતુ તેની રકમ સ્વિડનની રિઝર્વ બેન્ક 'સ્વિડિશ નેશનલ બેન્ક' દ્વારા આપવામાં આવે છે. અલબત્ત, ઈનામ તો પણ નોબેલ પ્રાઈઝ તરીકે જ ઓળખાય છે અને નોબેલ પ્રાઈઝ વિતરણ સમારોહ ૧૦મી ડિસેમ્બરે યોજાય ત્યારે જ આપવામાં આવે છે.

નોબેલ સમિતિએ જણાવ્યુ હતું કે વ્યક્તિની વર્તણૂકને અર્થશાસ્ત્ર સાથે સીધો સબંધ છે. એ સબંધ સ્થાપિત કરવાનું એટલે કે માનસશાસ્ત્ર અને અર્થશાસ્ત્ર વચ્ચે જોડાણ કરવાનું મહત્ત્વપૂર્ણ કામ પ્રોફેસર થેલરે કર્યું છે. એક વ્યક્તિનો નિર્ણય સરવાળે આખા અર્થતંત્રને અસર કરતો હોય છે. માટે વ્યક્તિના માનસનો અર્થશાસ્ત્રની દૃષ્ટિએ અભ્યાસ થઈ રહ્યો છે. અર્થશાસ્ત્રની આ શાખા 'બિહેવિયરલ ઈકોનોમિક્સ' કહેવાય છે.

પ્રોફેસર થેલરનું તેમાં ઘણુ મોટું પ્રદાન છે. ૭૨ વર્ષિય પ્રોફેસર થેલરે પોતાના સંશોધન હેઠળ 'મેન્ટલ એકાઉન્ટિંગ' નામનું મોડેલ તૈયાર કર્યો છે. આ મોડેલમાં વ્યક્તિના દિમાગના વિવિધ ખાના પાડવામાં આવ્યા છે. એ ખાના હકીકતે ખરીદી કરતી વખતે થતી ગણતરીના છે. જેમ કે એક સાથે દિવાળી પર ટીવી-ફ્રીઝ અને બીજી જરૃરી ચીજો ખરીદવી? કે પછી બધું અલગ અલગ, જૂદા જૂદા સ્થળોએથી લેવું? સરેરાશ વ્યક્તિ ખરીદી વખતે પોતાના મગજમાં આ રીતે અલગ અલગ વિભાગ પાડીને વિચાર કરતો હોય છે. થેલરે તેનો અભ્યાસ કર્યો છે, જેના આધારે કંપનીઓ વેચાણની વિવિધ યોજનાઓ બનાવામાં મદદ મળે છે. 

સુરત: તાપીનદીના પેટાળમાં પાણીનો જથ્થો શોધવા એક્વેફીઅર મેપીંગ કરશે

સુરતમાંથી પસાર થતી તાપી નદીના મગદલ્લાથી કામરેજ સુધીના પટમાં મ્યુનિ. તંત્ર સતત 7 દિવસ સુધી હેલીકોપ્ટરનો ઉપયોગ કરીને તાપીના પેટાળમાં રહેલો પાણીનો જથ્થો શોધવા માટે એક્વેફીઅર મેપીંગની કામગીરી કરશે.

સુરતીઓને આગામી 50 વર્ષ સુધી પીવાનો પાણીનો જથ્થો મળી રહે તે માટે કરવામાં આવેલો આ સર્વે  મેટ્રો ટ્રેન, હાઈવે તથા બ્રિજના નિર્માણના આયોજન માટે પણ ઉપયોગમાં આવશે. સુરત શહેરના લોકોને આગામી 50 વર્ષ સુધી પીવાનું પાણી પુરૂ પાડવા માટે મ્યુનિ. તંત્રએ તાપી નદીના પેટાળમાં પાણીનો જથ્થો શોધવા માટે સર્વે કરાવવાનું નક્કી કર્યું છે.

સતત 7 દિવસ સુધી મગદલ્લાથી કામરેજ સુધી તાપી નદીના તટ તથા આસપાસના વિસ્તારના પેટાળમાં પાણીનો જથ્થો ક્યાં છે તે શોધવા માટે એક્વેફીઅર મેપીંગની કામગીરી કરવામાં આવશે. એક્વેફીઅર મેપીંગ બાદ તાપીના પેટાળમાં કઈ જગ્યાએ પાણીનો જથ્થો કેટલી માત્રામાં છે અને કઈ ગુણવત્તમાં છે તે અંગેની માહિતી મળી શકશે.

કેન્દ્ર સરકારની નેશનલ જીઓફીઝીકલ રિસર્ચ એક્વેફીઅરમેપીંગની કામગીરી કરશે જેનો રિપોર્ટ છ માસ સુધીમાં આવશે. પાણીના જથ્થા માટે મ્યુનિ. તંત્ર આ પ્રકારની કામગીરી કરશે. ત્યારબાદ  દર વખતે ફ્રેન્ચવેલ બનાવવા માટે સર્વેની જરૂર પડશે નહીં.

આ ઉપરાંત પાણી માટે કરવામા આવેલા સર્વેમાં સુરતમાં મેટ્રો ટ્રેન માટે જે આયોજન થઈ રહ્યું છે તેના માટે પણ આ સર્વે કામ લાગી શકે છે. સુરતમાં આઉટર રીંગરોડ, બ્રિજ, હાઈવે જેવા પ્રોજેકટના નિર્માણ માટે પણ સર્વેના આંકડાનો મ્યુનિ. તંત્ર ઉપયોગ કરી શકે છે. જ્યાં પાણીનો જથ્થો મોટા પ્રમાણમાં મળી શકે ત્યાં નદી કિનારે  પાણી પુરવઠા માટે યોજના બનાવવી હોય તો તંત્ર જગ્યાના સંપાદનની કામગીરી પણ કરી શકે છે.